De ‘VANGPIJP.’
WAT IS DE TERHEIJDENSE BINNENPOLDER MOOI!!
16 september 2024 gingen wij met 9 vrouwen van ‘DAMESCOLLECTIEF,’ naar een natuurreservaat, waar een ‘EENDENKOOI’ te zien is. De meeste mensen hebben nog nooit van een eendenkooi gehoord, dus op stap naar dit prachtige gebied, dat zowat tegen Breda aan ligt. Dit kun je ook alleen met een gids bezoeken, er ligt water omheen en aan de voorkant is het afgesloten met een groot hek.
Piet, onze gids ontving ons hartelijk en begon meteen te vertellen dat het gebied wordt onderhouden door een groep vrijwilligers. Éen keer per maand zijn ze er aan het werk, om de kooi toegankelijk te houden, gebeurt dit niet, dan is het in een paar weken tijd overwoekerd door brandnetels. Wij hadden geluk, want er was net gemaaid.
Piet heeft zelf in 2011 de kooikeropleiding nog gedaan, dus hij is een echte kooiker, die nog heel zeldzaam zijn.
Hierboven zie je een hele oude foto van lang geleden, ( het bestaat al sinds 1600!) Er stond dan ook een klein hutje, waar ze bleven slapen, aangezien de eenden s ‘morgens vroeg of s ‘avonds laat aan kwamen vliegen en dus sliepen ze daar dan. De foto rechts is dus onze Piet.
Piet vertelde dat er nog een kleine honderd kooien zijn in Nederland, waarvan er nog maar een paar toegankelijk zijn voor publiek. Bij deze kooi proberen zij nog één pijp in takt te houden, om de geschiedenis hiervan te kunnen vertellen. Hij wordt niet meer gebruikt om eenden te vangen. Er zijn nog een paar kooien in ons land die nog actief vangen, maar dat is niet voor de consumptie, maar voor wetenschappelijk onderzoek. Dit zijn dan wilde vogels vanuit allerlei landen afkomstig, zoals Zweden en Denemarken. Deze vogels strijken dan neer tussen onze ‘tamme eenden,’ die hier ook gevoerd worden. Deze wilde vogels worden dan gevangen en gaan dan naar speciale locaties, waar o.a. hun mest onderzocht wordt, op bepaalde ziektes, zoals de ‘vogelgriep.’ Als zij geringd zijn, kunnen ze zien waar ze vandaan komen en sturen dan een bericht naar dat land, zodat zij weer kunnen zien waar hun vogels zijn. Zijn ze niet geringd, dan wordt dat hier gedaan en deze vliegen dan weer weg. ( Met ‘vogels,’ bedoel ik ‘eenden,’ en dus ook géén ganzen!)
De foto hierboven zie je hoe Piet uitlegt hoe de eenden gevangen worden en eronder de vijver en het begin van een ‘vangpijp.’ De eenden die door de jagers ‘geschoten’ waren uit de lucht, zat dan vol met zo’n tien hagelkorrels, als het niet was gelukt om enkel op de kop te mikken, maar de vogels die in de vangpijp werden gevangen, hadden dus geen hagel in hun lijfje. Piet oefent 1x per maand met kleiduif schieten en vertelde dat hij van 25 schoteltjes, toch wel 20/22 raak schiet! Wij kregen uitgebreide schietles 😊 Met de loop beweeg je mee met de eend die vliegt, 60/70 km per uur, dan wanneer de loop vóór de eend komt, moet je de trekker overhalen, zodat het arme dier recht door de hagel vliegt. Een hele kunst dus, maar niet echt onze hobby! De jager heeft altijd een hond bij zich om de eenden op te halen, meestal een Toller Retriever.
Rond de vijver hebben ze vier vangarmen, waar normaal houten bogen over zitten met gaas of touw over die bogen. Er staan broedkorven in, boven het water, zodat de vossen niet bij de eieren kunnen komen. Nu staat de korf niet boven het water, omdat het water te laag staat. Het gebied bestaat dus uit bos, met in het midden de vijver met vier vangarmen, voor vier windrichtingen. Het gebied hier heeft de grootte van ongeveer twee voetbalvelden. De vijver zit vol met waterlelies, maar helaas net uitgebloeid.
De kooiker strooit eten in de vijver, hij fluit en de tamme eenden komen aangezwommen, omdat zij weten dat zij gevoerd worden. Zij zwemmen of vliegen niet de vangpijp in, de wilde eenden wel. Zo’n vangarm begint breed, ongeveer zeven meter en heel hoog, De arm wordt hoe langer hoe smaller en lager, zodat de eenden die erin vliegen in een soort fuik komen die afgesloten kan worden met een plank, er zit ook een bocht in de arm, zodat zij de kooiker ook niet snel zien is vanaf de kooiplas en het geluid wordt hierdoor in een andere richting gestuurd. Er rent een hond langs het water waardoor die eenden nieuwsgierig worden en daar achteraan gaan en zo die vangarm invliegen. In het smalle einde zit een gat, waardoor zij de eenden eruit kunnen halen, dan wordt het dier aan de nek hard rondgeslingerd en breekt zijn nek, om vervolgens in een grote korf gegooid te worden! Hier wil je dus niet bij zijn! 🙁 Een eend die weg wil vliegt tegen de wind in, dan stijgen ze makkelijke op en naar gelang de wind dus vandaan komt, werd die vangarm gebruikt. Hoe slim! De kooier houdt zich dan schuil achter die schermen, die rieten matten die wij zagen. Hier en daar zit een gat, zodat hij kan zien wat de eenden doen en door plotseling zijn armen omhoog te steken schrikken ze en gaan verder naar het einde van de fuik en kunnen niet meer weg. Deze kooi wordt niet meer gebruikt, maar er zijn nog een paar kooien in Nederland die ze nog gebruiken, maar alleen voor wetenschappelijk onderzoek, waarna de eenden weer los gelaten worden, gelukkig!
In die armen zit ook wel vis, zoals vorentjes brasempjes enz. De eitjes zitten onderaan de poten van de meeuwen, die zo in het water terecht komen.
Het is een prachtig stukje natuur dat afgesloten is, vandaar dat er wel honderd verschillende paddenstoelen staan
Er staat ook nog een windmolen, die met de wind meedraait en zo het water van de kooivijver van nieuw water voorziet en het ook niet dicht kan slibben vanwege algengroei. Het teveel aan water wordt vanzelf weer afgevoerd.
Verder lopend vertelde Piet nog over de reebokjes die er lopen en het vel van hun geweitjes afschuren tegen een boomstammetje, dat je duidelijk kon zien en verder over zijn grote hobby als imker die hij ook is. Wij hebben genoten van al zijn verhalen en hebben dus weer een heerlijke middag gehad. En Piet bedankt voor je duidelijke uitleg en wij weer wat wijzer!
Na afloop naar ‘Golfpark De Haenen’ in Teteringen waar wij afsloten met koffie/thee en gebak. Gelukkig was iedereen tevreden en was het een succes.
